27/5/2015

Περιβαλλοντική Ρύπανση των Ποταμών, Λιμνών

και Υγροτόπων της Ελλάδας.

Περιβαλλοντικές έρευνες και εκθέσεις για την κατάσταση των Ελληνικών πηγών γλυκού νερού

Αθανάσιος Βαλαβανίδης, Θωμαΐς Βλαχογιάννη

Τμήμα Χημείας, Πανεπιστήμιο Αθηνών,

Πανεπιστημιούπολη Ζωγράφου, 15784 Αθήνα

Περίληψη. Η Ελλάδα έχει 45 ποτάμια (από τα οποία τα 21 μεγάλου μήκους) και 40 αξιόλογες λίμνες γλυκού νερού με επιφάνεια, περίπου, 560 km². Επίσης, η Ελλάδα έχει αξιόλογους υγροτόπους με πλούσια οικοσυστήματα. Τέσσερα σημαντικά ποτάμια που διαρρέουν την Ελλάδα, Έβρος, Νέστος, Στρυμόνας και Αξιός πηγάζουν από τις Βόρειες Βαλκανικές χώρες. Τα μεγαλύτερα ελληνικά ποτάμια είναι ο Αλιάκμονας, ο Αχελώος, ο θεσσαλικός Πηνειός, ο Έβρος και ο Νέστος. Οι λίμνες είναι κυρίως φυσικές αλλά υπάρχουν και τεχνητές. Οι περισσότερες λίμνες γλυκού νερού είναι αποτέλεσμα τεκτονικών και ηφαιστειακών δυνάμεων. Η Ελλάδα για να διασφαλίσει γλυκό νερό από τα ποτάμια για όλες τις εποχές του χρόνου έχει κατασκευάσει φράγματα και δημιούργησε τεχνητές λίμνες στα σημαντικότερα ποτάμια. Το νερό των ποταμών και των λιμνών χρησιμοποιείται σε υπερβολικό βαθμό για την άρδευση γεωργικών καλλιεργειών, για την ύδρευση πόλεων και για την παραγωγή ηλεκτρικού ρεύματος. Η μεγαλύτερη ελληνική φυσική λίμνη είναι η Τριχωνίδα και η μεγαλύτερη τεχνητή είναι η Λίμνη Κρεμαστών. Μελέτες τις τελευταίες δεκαετίες δείχνουν ότι η στάθμη πολλών λιμνών παρουσιάζει συνεχή πτώση (Βεγορίτιδα, Κορώνεια, Δοϊράνη κ.ά.) λόγω της εντατικής άντλησής του για άρδευση καλλιεργειών, τη μείωση των βροχοπτώσεων και τις κλιματικές αλλαγές. Επιπλέον, η διάβρωση και η απόθεση των φερτών υλικών στις τεχνητές λίμνες μειώνουν τη διάρκεια της ζωής τους, αφού ελαττώνουν σταθερά το βάθος τους. Τα ποτάμια και οι λίμνες στην Ελλάδα ρυπαίνονται από αστικά λύματα σε αρκετές περιοχές με μεγάλες και μεσαίου μεγέθους πόλεις.

Η ρύπανση ποταμών, λιμνών και υγροτόπων είναι επίσης αποτέλεσμα της εντατικής χρήσης λιπασμάτων (νιτρικά, αμμωνιακά και φωσφορικά άλατα) και φυτοφαρμάκων (ζιζανιοκτόνα, εντομοκτόνα), τα βιομηχανικά λύματα (από βιομηχανίες και εργοστάσια ζάχαρης, γαλακτοβιομηχανίες, κονσερβοποιίες κ.α.). Τα υγρά λύματα κτηνοτροφικών μονάδων είναι ένα ακόμη σοβαρό πρόβλημα ρύπανσης λιμνών και ποταμών. Κάδμιο, υδράργυρος, μόλυβδος, νικέλιο και χαλκός σε υψηλές συγκεντρώσεις έχουν ανιχνευθεί σε πολλούς ποταμούς και λίμνες. Επίσης, ρύπανση από τοξικές χημικές ουσίες και ουσίες με ενδοκρινικές ιδιότητες είναι ένα σημαντικό πρόβλημα ρύπανσης. Σημαντικός παράγοντας ρύπανσης είναι τα υγρά λύματα από εκπλύσεις αστικών και βιομηχανικών αποβλήτων (π.χ. χωματερές), ρύποι από πετρελαιοειδή και άλλες τοξικές ουσίες. Οι διασυνοριακοί ρύποι στην περίπτωση του Αξιού προέρχονται από τις βόρειες Βαλκανικές χώρες. Ο Αλιάκμονας και ο Αξιός δέχονται μεγάλες ποσότητες επεξεργασμένων και μη αποβλήτων από αρκετές πυκνοκατοικημένες περιοχές και βιομηχανικές εγκαταστάσεις. Ο Λουδίας, λόγω των αγροτικών αποβλήτων και των αποβλήτων από τις βιομηχανίες επεξεργασίας φρούτων και ζάχαρης είναι ένας από τους πλέον ρυπασμένους ποταμούς. Στην ανασκόπηση αυτή εξετάζονται τα σημαντικότερα προβλήματα ρύπανσης των ποταμών και λιμνών της Ελλάδας, καθώς και τα μέτρα που έχουν ληφθεί για να περιορισθεί η ρύπανση και η προστασία των ποτάμιων και λιμναίων οικοσυστημάτων.

Πλήρες κείμενο της εργασίας στα αγγλικά [36 σελίδες]: αρχείο PDF, 1,81 MB

<Επιστροφή στη λίστα επιστημονικών θεμάτων και ανακοινώσεων>