|
15/1/2016
Κατανάλωση Κόκκινου και Επεξεργασμένου Κρέατος και Αυξημένος Κίνδυνος για Καρκίνο του Παχέος Εντέρου Σχηματισμός καρκινογόνων ουσιών, μηχανισμοί καρκινογένεσης και εκτίμηση κινδύνου για καρκίνο του παχέος εντέρου και άλλους τύπους καρκίνου
Αθανάσιος Βαλαβανίδης Τμήμα Χημείας , Πανεπιστήμιο Αθηνών, Πανεπιστημιούπολη Ζωγράφου, 15784 Αθήνα
Περίληψη. Επιδημιολογικές έρευνες έχουν τεκμηριώσει εδώ και αρκετά χρόνια ότι η διατροφή και η παχυσαρκία είναι υπεύθυνες για σημαντικό ποσοστό κακοήθων νεοπλασμάτων (καρκίνων) στον άνθρωπο. Έρευνες της τελευταίας δεκαετίας συγκέντρωσαν σημαντικό αριθμό αποτελεσμάτων από μεγάλης κλίμακας επιδημιολογικές και στατιστικές νοσηρότητας και θνησιμότητας. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι αυξημένη κατανάλωση φρέσκου κόκκινου κρέατος και επεξεργασμένου κρέατος συσχετίζεται άμεσα με αυξημένο κίνδυνο καρκίνου του γαστροεντερικού συστήματος και ιδιαίτερα καρκίνο του παχέος εντέρου (ή ορθοκολικού καρκίνου, colorectal cancer, CRC), όπως και σε μικρότερο βαθμό καρκίνου του στομάχου, παγκρέατος και προστάτη. Το κόκκινο κρέας είναι ένα σημαντικό συστατικό της ανθρώπινης διατροφής λόγω της μεγάλης βιολογικής αξίας σε πρωτεΐνες, ζωικό λίπος, βιταμίνες Β, σιδήρο, σελήνιο και ψευδάργυρο. Τον Οκτώβριο του 2015, ομάδα εργασίας της Διεθνούς Υπηρεσίας για την Έρευνα του Καρκίνου (International Agency for the Research on Cancer, IARC, Λυών, Γαλλία) , της Παγκόσμιας Οργάνωσης Υγείας (ΟΗΕ) αξιολόγησε της καρκινογενετική ικανότητα του κόκκινου και επεξεργασμένου κρέατος για υψηλή κατανάλωση. Κόκκινο κρέας είναι το φρέσκο χοιρινό, βόειο και αρνίσιο κρέας. Το επεξεργασμένο κρέας αφορά κάθε είδος κρέατος που έχει συντηρηθεί με κάπνισμα, αλάτισμα, ψήσιμο, μαρινάρισμα ή προσθήκη συντηρητικών για να καταστεί βρώσιμο και περιλαμβάνει είδη αλλαντικών, σαλάμια, λουκάνικα, ζαμπόν, μπέικον, κονσερβαρισμένο κρέας, κλπ.
Η ομάδα εργασίας της IARC επεξεργάσθηκε πάνω από 800 επιδημιολογικές και άλλες έρευνες (κυρίως προοπτικές πληθυσμιακές έρευνες) που μελέτησαν τη σχέση υψηλής κατανάλωσης κόκκινου και επεξεργασμένου κρέατος σε πολλές ανεπτυγμένες χώρες, διαφορετικές εθνικότητες και είδη διατροφής. Αποτελέσματα από 14 έρευνες τεκμηριώσαν θετική συσχέτιση για καρκίνο του παχέος εντέρου (ορθοκολικός καρκίνος). Τα αποτελέσματα συγκρίθηκαν για υψηλή και χαμηλή κατανάλωση κόκκινου κρέατος σε μεγάλη κλίμακα σε 10 Ευρωπαϊκές χώρες και από την Σουηδία και την Αυστραλία. Θετική συσχέτιση για καρκίνο του παχέος εντέρου με την κατανάλωση επεξεργασμένου κρέατος παρουσίασαν τα αποτελέσματα σε 12 από τις 18 επιδημιολογικές έρευνες (προοπτικές, cohort or prospective) από την Ευρώπη, Ιαπωνία και τις ΗΠΑ. Έρευνες, που καλούνται μετα-αναλύσεις που συγκρίνουν ποσοτικά δεδομένα κινδύνου από πολλές μελέτες, βρήκαν στατιστικά σημαντική συσχέτιση δόσης-αποτελέσματoς (dose-response) για καρκίνο του παχέος εντέρου, με 17% αύξηση κινδύνου για κατανάλωση 100 γραμμάρια ημερησίως κόκκινου κρέατος και 18% για 50 γραμμάρια επεξεργασμένου κρέατος. Επίσης διαπιστώθηκαν συσχετισμοί της αυξημένης κατανάλωσης επεξεργασμένου κρέατος με καρκίνους του παγκρέατος, προστάτη και στομάχου. Στην έκθεση της επιτροπής έγινε αποτίμηση των μηχανισμών καρκινογένεσης, του σχηματισμού συμπλόκου νιτρωδο-αίμης, καθώς και καρκινογόνων ουσιών από το ψήσιμο σε υψηλές θερμοκρασίες. Εκτιμήθηκε η γονοτοξική δράση, η ικανότητα οξειδωτικού stress, φλεγμονώδεις αλλοιώσεις, η λιπιδική υπεροξείδωση και η αυξημένη μεταλλαξογόνο δράση των ούρων μετά από κατανάλωση κόκκινου κρέατος. Συνολικά, η ομάδα της IARC αξιολογώντας τα αποτελέσματα κατέταξε την κατανάλωση επεξεργασμένου κρέατος στην κατηγορία 1, «καρκινογόνος στον άνθρωπο», ενώ για το κόκκινο κρέας στην κατηγορία 2Α «πιθανώς καρκινογόνος στον άνθρωπο». Τα αποτελέσματα αυτά έλαβαν μεγάλη δημοσιότητα σε μέσα μαζικής ενημέρωσης, επιστημονικά περιοδικά, εφημερίδες και τηλεοπτικά μέσα. Η επισκόπηση αυτή περιγράφει αναλυτικά τα κύρια σημεία της έκθεσης και τα επιστημονικά αποτελέσματα των επιδημιολογικών ερευνών.
Πλήρες κείμενο της εργασίας στα αγγλικά [18 σελίδες]: αρχείο PDF, 2,1 MB
<Επιστροφή στη λίστα επιστημονικών θεμάτων και ανακοινώσεων> |
